Ücret alacakları, işçi–işveren ilişkilerinde en sık rastlanan uyuşmazlık konularının başında gelir. Özellikle fazla mesai, hafta tatili ve resmi tatil ücretleri bakımından işverenlerin farklı uygulamaları gündeme gelebilmektedir. Bu noktada öne çıkan sorunlardan biri de bordro hilesidir.
Bordro Hilesi Nedir?
Bordro hilesi, işverenin işçiye ödediği temel ücreti bordroda farklı kalemler altında göstermesi olarak tanımlanır. Çoğu durumda işveren, işçiye yalnızca net maaşını öder; ancak bordroda bu ödemenin bir kısmı “fazla mesai”, “hafta tatili” veya “ulusal bayram ve genel tatil ücreti” gibi yansıtılır.
Bu yöntemle işçiye sanki fazla mesai ücreti ödenmiş gibi bir izlenim doğar, ancak gerçekte işçiye ekstra bir ödeme yapılmaz. Yani işçinin hak ettiği fazla mesai ücreti ödenmemiş, sadece maaş kalemleri yer değiştirmiştir.
Yargıtay’ın Bordro Hilesine Yaklaşımı
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, bordro hilesi iddialarına ilişkin birçok karar vermiştir.
-
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2017/11110 Esas – 2019/13720 Karar:
“… Fazla mesai, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil alacaklarına yönelik tahakkukların son derece sembolik olması veya değişen oranlarda fazla mesai tahakkukları yapıldığı halde sonuçta ödenen ücretin değişmediği durumlarda, ücretin bir kısmının fazla mesai vb. olarak gösterildiği kabul edilmekte olup… bu tür hileli bordrolara itibar edilmesi hatalıdır.”
-
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2015/21075 Esas – 2018/14840 Karar:
“… Dairemizin yerleşik uygulaması gereği ücretin bir kısmının bordroda fazla mesai alacağı olarak gösterilmesi (bordro hilesi), bordroda görünen miktarların maktu olması veya ücret miktarının ihtilaflı olması halinde işçinin tanık beyanlarıyla ispat ettiği fazla mesai ve hafta tatili çalışmaları karşılığı ücret alacağının hesaplanarak hüküm altına alınmasıdır…”
Bu içtihatlardan da anlaşılacağı üzere, işverenin bordroda sembolik şekilde fazla mesai veya tatil ücreti göstermesi kötü niyetin göstergesidir ve fazla mesai hesabına dahil edilemez.
İşçi Açısından Sonuçlar
Bordro hilesi, işçi açısından ciddi hak kayıplarına yol açar.
-
Fazla mesai ve tatil ücretleri gerçekte ödenmemiş olur.
-
Bordrolar işçinin gerçek çalışma koşullarını yansıtmaz.
-
İşçi dava açtığında bordro imzası, ispat yükü açısından tartışma konusu haline gelir.
Bu nedenle işçilerin bordrolarını dikkatle incelemeleri, imzalanmamış bordroları özellikle tespit etmeleri önemlidir.
İşveren Açısından Sonuçlar
Bordro hilesine başvuran işverenler, dava aşamasında ciddi riskler üstlenirler.
-
Mahkeme, bordroda görünen sembolik fazla mesai tahakkuklarını dikkate almaz.
-
İşverenin kötü niyeti tespit edildiğinde aleyhe hüküm kurulması kuvvetle muhtemeldir.
-
Ayrıca işveren, yargılama giderleri ve vekalet ücreti bakımından da sorumlu tutulur.
Sonuç
Bordro hilesi, işçi–işveren uyuşmazlıklarında sık karşılaşılan bir sorundur. İşverenin, işçiye ödediği temel ücreti fazla mesai gibi göstermesi hem işçinin haklarını gasp eder hem de dava sürecinde işverenin aleyhine sonuçlar doğurur. Yargıtay kararları da açıkça göstermektedir ki, bordroda maktu veya sembolik olarak gösterilen fazla mesai ödemeleri gerçek ödeme olarak kabul edilmez.
İşçilerin haklarını ararken bordro hilesine dikkat etmeleri ve bu konuda uzman bir avukattan danışmanlık hizmeti almaları gerekmektedir.
Yorumlar
Henüz yorum yok. İlk yorumu siz yazın!